SIK SORULAN SORULAR
Safra
kesesi taşları
Safra kesesi karaciğerin alt yüzeyinde, ona yapışık 50 ml hacmi
olan armut biçimde bir organ. Safranın depolanmasını ve konsantre edilmesini
sağlıyor Karaciğerin ürettiği safra, kanallar yoluyla bu kesede birikerek,
yemek sonrası özellikle yağlı gıdaların sindirimi amacıyla bağırsağa dökülüyor.
Her 10 erişkinden birinde olan safra taşı özellikle 30 yaşından sonra
kadınlarda daha sık görülüyor. 60 yaşından sonra erkeklerin yüzde 10-15'inde
kadınların yüzde 30-40'ında safra taşı oluşuyor.
Safra taşları safra içindeki katıların çökelmesi ile oluşur.
Taşların büyük kısmı kolesterol içeriklidir. Safra kesesinde tek taş
olabileceği gibi sayının binlere ulaştığı durumlar da vardır. Sarışın
bayanlarda, şişmanlarda, çok hızlı kilo verenlerde, uzun süre damar yolundan
beslenenlerde, midesinin bir kısmı ameliyatla çıkarılmış olanlarda safra taşı
sık görülür. Hastalığın kalıtsal yanı olduğunu gösteren deliller vardır.
Kafeinli içeceklerin ve alkolün safra taşlarını azalttığına dair yayınlar
mevcuttur. Safra taşları kesenin kanalını tıkayarak içeriğinin boşalamamasına,
böylece kolesistit adını verdiğimiz iltihaplanmaya yol açabilir. Taşlar ana
safra kanalını tıkayarak safranın kana karışması yani sarılığa, pankreas
kanalını tıkayarak pankreas bezi iltihabına (pankareatite) neden olabilir.
Safra taşı olan hastaları yüzde 60'ında herhangi bir şikayet yoktur. Safra
kesesi rahatsızlığına bağlı hastane başvurularının yüzde 20'si, ani gelişen
taşın kanalı tıkaması sonucu oluşan kese iltihabı yani ‘akut kolesistit'tir. Bu
hastaların yüzde 10'unda sarılık, kolanjit (dış safra yolları iltihabı),
pankreatit gibi ağır komplikasyonlar görülür.
Ağızdan ursodeoxycolic asit ve benzerlerinin verilmesi bazı
safra taşlarının tedavisinde olumlu sonuçlar veriyor. Ancak bunun başarı oranı
çok düşük kalıyor ve hastaların yarısında ilk 4 yıl içinde taşlar tekrar
oluşuyor. Günümüzde safra kesesi taşına bağlı şikayeti olan hastalarda altın
standart laparoskopik kolesistektomidir. Bu yöntemle gerçekleştirilen operasyon
az ağrılı olur ve hasta 2-3 gün içinde işinin başına dönebilir. Safra kesesinin
tümü alınarak, hastalık nüksü, yeniden taş oluşumu, kanser ve komplikasyon
gelişimi olasılığı ortadan kaldırılmış olur. Safra kesesinin olmaması
insanlarda ciddi hiçbir soruna yol açmaz.
Safra kesesi nerededir ve fonksiyonu nedir?
Safra kesesi; kaburgaların altında, karaciğerin alt kısmında, karın bölgesinin
sağ üst kısmına bağlı bulunan armut biçiminde bir torbadır. Fonksiyonu;
karaciğer tarafından üretilen safrayı, sindirim (hazım) için gerekli olduğu
zaman kullanmak üzere depo ve konsantre etmektir.
Hangi gıda maddelerinde, sindirim için safra
çok gerekli olmaktadır?
Yağlar ve yağlı gıda maddelerinin sindirimi için safra,
özellikle gerekli olmaktadır.
Safra bağırsaklar mekanizmasına nasıl
ulaşmaktadır?
Bir kanal veya tüp sistemi yoluyla. Safra kesesi kanalı safra
kesesinden genel safra kanalına uzamaktadır. Genel kanal karaciğerde başlayan
iki karaciğer kanalının birleşmesinin sonucudur. Safra karaciğerden ve safra
kesesinden, genel safra kanalından geçerek onikiparmak bağırsağının”Vatur
ampulası” noktasında bağırsağa girmektedir.
Eğer karaciğer, safra üretip ifraz etmekteyse
safra kesesinin özel fonksiyonu ne olmaktadır?
Safrayı depo ve konsantre etmek, yemek yendikten sonra gerekli olacak fazla
safrayı bağırsağa ifraz etmek, safra kesesinin görevidir.
Safra kesesi iyi çalışmayan kişilere en çok
hangi yemekler dokunur?
Bütün tavada yapılan ve yağlı yemekler, yağda kızartılmış
patates, ağır soslar, et suları, tavuk ve hindi derileri, yağda pişmiş
yumurtalar, şalgamlar, lahanalar, karnabahar, turplar, bazı çiğ meyveler, vb.
Safra kesesi ve safra kanalları hastalıkları
çok yaygın mıdır?
Safra kesesi rahatsızlıkları ve genel safra kanalı sonundaki
sfinkter'in iyi çalışmamasının hazımsızlığa sebep olan başlıca durumlar
oldukları genellikle kabul edilmektedir.
Safra kesesi ameliyatları yapılması çok kez
gerekmekte midir?
Orta yaşlarını geçmiş olan kimselerde hastalanmış bir safra kesesinin alınması
ameliyatı, en çok başvurulan karın bölgesi ameliyatıdır. Üstelik bütün yaş
gruplarında en çok yapılmakta olan ameliyatlardan da bir tanesidir.
Safra kesesi hastalığı neden meydana gelir?
a. Bakteri ile enfeksiyon. Bu hal, apandisit, bademcikler veya herhangi başka
bir organ gibi, safra kesesinde akut veya kronik iltihaplanmaya yol açabilir.
b. Safra kesesinden vücut safra ifrazını önleyen fonksiyonel bir hastalık.
c. Safranın taşlar haline gelmesini gerçekleştiren kimyasal bir düzensizlik. Bu
taşlar, safranın kanallardan geçerek bağırsaklara gitmesini engelleyebilir.
Safra kesesi taşları her zaman safra
kesesinde meydana gelen kimyasal bir bozulmadan mı gelişir?
Hayır. Safra taşları kimyasal bozulmadan ileri gelebildiği gibi, aynı zamanda
safra kesesinde bulunacak bir enfeksiyondan da gelişebilir.
Safra kesesi taşları ne ölçüde yaygındır?
Yaklaşık her dört kadından birinde ve her sekiz erkeğin birinde altmış
yaşlarına varmadan safra kesesi taşları gelişebileceği tahmin edilmektedir.
Safra kesesi hastalığına yakalanma eğilimi
fazla olan özel tipte kimseler var mıdır?
Evet. Fazla yağlı yiyen şişman ve kalın yapılı kimselerin safra
kesesi hastalıklarına yakalanmaya daha meyilli oldukları sanılmaktadır: Ancak,
bu hastalık her yaş grubunda ve her tip kişide de gelişebilmektedir.
Safra kesesi hastalığı, ilk hangi yaşlarda
gelişmeye başlar?
Otuz ilâ kırk yaşlarında. Ancak, hastalık bazen daha genç
yaştakilerde de görülmektedir.
Çocuk doğurmak safra kesesinde taş toplanma
eğilimini artırır mı?
Evet. Gebelik hali yağ ve kolesterol metabolizmasında
düzensizlikler meydana getirir. Bunu takiben gebelik hali sona erdikten birkaç
ay içerisinde, çok kez taşların gelişmesi başlar.
Safra kesesi hastalığı gebelik hâlinde çok
kez meydana gelir mi?
Çok kez değil. (Hastalık, gebe kadınlarda rastlandığı zaman da bu genellikle
bir veya iki çocuğa sahip kadınlarda olmaktadır.)
Safra kesesi hastalıkları aile veya
kalıtımsal hastalıklar olma eğiliminde midir?
Ancak vücut yapısı ile kimyasal metabolizma tipi ve ebeveynin
yemek yeme âdetleri benzeri kalıtımsal eğilimi söz konusu olabilir.
Safra kesesi akut bir şekilde iltihaplandığı
zaman ne meydana gelir?
Safra kesesine gelen kan akımı engellenmiş veya safra kesesi iltihapla dolmuş
olabilir ya da yetersiz kan akımı nedeniyle safra kesesi çeperlerinde kangrenli
değişiklikler meydana gelebilir.
Safra kesesinde akut iltihaplanma neden ileri
gelir?
Safra kanalının bir taş ile tıkanması yüzünden.
Safra kesesinde kronik bir iltihaplanma
olduğu zaman ne meydana gelir?
Önce meydana gelmiş olan bir iltihaplanmadan ve enfeksiyondan veya kimyasal
mekanizmada meydana gelen bir düzensizlikten, safra kesesinde gelişen taşlar,
safra kesesi çeperinin kalınlaşması ve kronik bir şekilde iltihaplanması ile
ilişkilidir. Bu hal safra kesesinin yetersiz şekilde dolup boşalmasına ve bazı
hallerde hiç çalışmamasına yol açar.
Safra kesesi veya safra kanallarında
fonksiyonel bir düzensizlik varsa ne meydana gelir?
Bu durum safra kesesinden safra boşaltması ve ifraz etmesi
istendiği zaman bunu yapamaması ile karakterize olmaktadır. Bundan başka, genel
safra kanalının çıkışında bir spazm meydana gelmiş olabilir ve bu hal de
safranın bağırsak mekanizmasına serbest akışını engelleyebilir. Bu durumda
hastada hazımsızlık, mide ekşimesi ve yağlı yemekleri, yağları ve bazı çiğ
sebze ve meyveleri hazmedememek halleri görülür.
Safra kesesinde fonksiyonel bozukluklar,
genellikle safra kesesi taşları gelişmesi ile birlikte mi olmaktadır?
Her zaman değil.
Safra kesesi hastalıklarını veya iyi
çalışmayan bir safra kesesi belirtilerini önlemek için çareler var mıdır?
Hafif bir diyete riayet etmek, az miktarda yağlı, tavada
yapılmış yemekler yemek, safra kesesine bindirilen yükü azaltacak ve yeter, siz
fonksiyondan ileri gelebilecek belirti oranlarını da eksiltecektir.
Safra kesesinden hasta olunduğu nasıl belli
olur?
a. Akut safra kesesi hastalığı”akut kolesistit” yükselen ateş,
bulantı, kusma ve kaburgaların altında, karın bölgesinin sağ üst kısmında
duyulan ağrı ile birlikte gelir. Safra kesesinin alınacak bir röntgen filmi, bu
organın çalışmadığını gösterebilecek veya safra kesesinde taşların bulunduğunu
tespit edecektir. Yapılacak bir kan sayımı da akut iltihaplanmanın bulunduğunu
gösterebilecektir.
b. Kronik safra kesesi hastalığı”kronik kolesistit”, taşlarla birlikte geldiği
zaman karın bölgesinin sağ üst kısmında şiddetli kolik sancılarına neden
olabilecektir. Bu durum, genellikle büyük bir taşın safra kesesi veya safra
kanalında yerleşmiş bulunmasından ileri gelmektedir. Sancı çok kez sağ omuza
veya sırta kadar yayılmaktadır.
Bulantı, kusma meydana gelecek ve karın bölgesinde sancı olacaktır. Taş safra
kesesine geri düşerse veya engellenen kanaldan geçerse, bu sancı yarım saat
içerisinde kaybolacaktır. Kronik safra kesesi hastalıklarında çekilen röntgen
filmleri genellikle çalışmayan bir safra kesesi ve bazı hallerde burada
taşların bulunduğunu gösterecektir.
c. Safra kesesinde fonksiyonel hastalıklar kronik hazımsızlık, yağların ve
yağlı yemeklerin ve bazı çiğ sebze ve meyvelerin hazmedilememesi ile kendilerini
belirteceklerdir. Ayrıca bir belirti de, mide ekşimesi olacaktır. Bu gibi
hallerde röntgen filmleri safra kesesinin yetersiz şekilde dolup boşalmakta
olduğunu götürecektir.
Safra kesesini kesin olarak tespit edecek bir
test var mıdır?
Evet.”kolesistogram” diye adlandırılan bir X ışını testi. Bu
test yapılmadan önce, hastaya haplar halinde özel bir boya yutturulmaktadır.
Haplar alındıktan birkaç saat sonra safra kesesinin röntgen filmi alınmakta ve
safra kesesi normal ise boya organı dolduracak, böylece dış hatlarını
gösterecektir. Röntgen filmi yağlı bir yemek yendikten sonra safra kesesinin
boşalmasını da gösterecektir. Bazı hallerde ağızdan alınacak haplar yerine,
röntgen filmleri alınmadan önce boya, hastanın damarlarına enjeksiyon yoluyla
verilmektedir.
Bir safra kesesi röntgen filminde safra
kesesinin gözükmemesi ne anlama gelmektedir?
Bu durum, yaklaşık her zaman safra kesesinin çalışmamakta
olduğunun delilidir. Çok kez, hastaya verilen boya, röntgen filminde görülmezse
hastaya bir kere daha, çok daha büyük dozajda boya verilmekte ve röntgen filmi
bir daha çekilmektedir. Bu iki misli dozajdan sonra da, safra kesesi röntgen
filminde görülmezse; bu, safra kesesinin hastalanmış olduğunun kesin bir delili
olarak sayılacak ve bazı nadir hallerde ilerlemiş olan karaciğer hastalığının
mevcut olduğunu gösterecektir.
Safra kesesi taşları alınacak röntgen
filmlerinde her zaman görülür mü?
Hayır. Bazı hallerde safra kesesinde birçok taş bulunmakta iken
bile bunlar röntgen filmlerinde görülmezler.
Röntgen filmleri, safra kanallarındaki
taşları gösterir mi?
Evet. Nispeten yeni bir teşhis sistemi olan ve damardan yapılan,”kolanjiografi”
olarak adlandırılan metotla safra kanallarındaki taşlar görülebilmektedir. Bu
metotta hastanın kolundaki bir damara boya enjekte edilmekte ve röntgen filmi
hemen bunun peşinden alınmaktadır.
Bu metot tehlikeli midir?
Boyaya karşı alerjik olma gibi nadir haller dışında hayır.
Doktor, safra kesesi hastalığında tıbbî ya da
cerrahî yola başvurulması gerektiğine nasıl karar verir?
Taş teşekkülü ile birlikte gelmeyen safra kesesi hastalıklarını, tıbbı yoldan
tedaviye gitmek tercih edilmektedir. Bunun dışındaki bütün safra kesesi
hastalıklarında ameliyata başvurulması tercih edilmektedir.
Safra kesesindeki fonksiyonel rahatsızlıklarda
tatbik edilen tedavi metotları başarılı olmakta mıdır?
Eğer hasta mantıklı bir diyete riayet edecekse ve gerekli ile almakta ihmal
göstermezse evet.
Safra kesesinde taş bulunan her hastanın
ameliyat edilmesi gerek midir?
Bütün vakalarda ameliyat gerekli olmamaktadır. Çok kişiler
vardır ki bunların safra keselerinde taşlar bulunmakta, fakat herhangi bir
belirtiye neden olmamaktadır. Ancak, safra kesesi taşları herhangi bir belirti
göstermekte ise, ameliyat yapılması her zaman gerekmektedir.
Safra keseleri ameliyatları ne zaman muhakkak
surette gerek maktadır?
a. Organ akut bir şekilde iltihaplanmış olduğu hallerde.
b. Taşların bulunmasından dolayı hasta tekerrürlü ve şiddetli kolik sancı
nöbetlerine maruz kalmaktaysa.
c. Safra kesesinde taşların bulunduğu bilinmekteyse ve hasta kronik
hazımsızlıktan, bulantı, gazdan ve bazı karın bölgesi ağzından mustarip
olmaktaysa.
d. Sarılık (derinin sarı bir renk alması) bir taşın safra kanallı tıkamasından
gelişmişse.
Safra kesesi hastalığının tıbbî tedavi metodu
nedir?
a. Hazımsızlık yapan yemeklerin yenmesinden kaçınılması; örneğin
yağlar, yağlı yemekler, soslar, dolma içleri ve bazı çiğ sebzeler ile meyveler.
b. Az miktarlarda olmak şartıyla, iyi hazırlanmış ve hafif diyetlerin devamına.
c. Midedeki asiditeyi azaltmak ve safra kesesindeki spazmları gidermek için
gerekli ilâçların alınması.
Safra kesesinde taşların bulunmadığı
bilinmekteyse de, safra kesesinde fonksiyonel bir hastalık olduğunda, ameliyat
her zaman belirtilerin ortadan kalkmasına yol açacak mıdır?
Bazı hastalar ameliyatla safra keselerinin alınmasından yarar
göreceklerse de, bazıları da bu ameliyattan fayda görmeyeceklerdir.
Gerekli olduğu kesinleştiği takdirde safra
kesesi ameliyatı yapılmaması sonucu ne gibi durumlar meydana gelebilir?
a. Safra kesesinde akut bir yangı kangrene dönüşebilir ve organın patlamasına
yol açabilir. Böyle bir hal peritonit ve ölüme sebep olabilir.
b. Engelleme yapan bir safra kesesi taşı nedeninden tekerrür eden kolik nöbetleri
gelişebilir ve taş eğer genel safra kanalına geçerse sarılık gelişmesine sebep
olabilir.
c. Sarılık, kanalı engelleyen bir taştan ileri gelmişse ve ameliyata
başvurulmazsa, uzun süre safra engellenmesinden ileri gelen toksik
gelişmelerden ve karaciğerde meydana gelecek zedelenmeden hasta ölebilir.
Sarılık her zaman safra kesesindeki taşlardan
mı ileri gelmektedir?
Hayır. Sarılık için çeşitli nedenler vardır. Bunların en genel
olanı karaciğer yangısı olan hepatittir.
Sarılığın kanalları tıkayan bir taştan mı
veya başka bir nedenden mi ileri geldiği nasıl anlaşılır?
Sarılığın bir kanal engellenmesinden mi veya iltihaplanmadan mı ileri geldiğini
tespit edecek çeşitli testler vardır. Hastanın eksiksiz olarak yapılacak bir
hastalık tarihçesinin çizilmesi ve her yönden muayene edilmesi, röntgen
filmlerinin alınması ve muhtelif kimyasal kan testlerinin yapılmasıyla
genellikle doğru teşhise varılabilmektedir.
Taşlar safra kesesinde kanser gelişmesi
eğiliminin artmasına neden olabilirler mi?
Evet. Safra keselerinde taş olanların yaklaşık % 2'sinde safra
kesesi kanseri gelişir. Bundan dolayıdır ki, belirtilere neden olsun olmasın,
safra kesesinde taş olanların ameliyat olmaları her zaman önemle tavsiye
edilmektedir.
Safra kesesinin alınması ameliyatı (kolesistektomi)
tehlikeli bir ameliyat mıdır?
Hayır, bir apandisit alınması ameliyatından daha tehlikeli değildir.
Safra kesesi taşları ilâçla
dağıtılabilinmekte midir?
Son zamanlarda, birkaç ay süreyle verilen konsantre safra tuzları yoluyla bazı
safra kesesi taşlarının dağıtılmasında başarı elde edilmiştir. Ancak, bu tedavi
metodu henüz tecrübe devresinde bulunmaktadır.
Operatör safra kesesi ameliyatı yaparken,
yalnız kesedeki taşları mı yoksa bütün safra kesesini mi alır?
Vakaların büyük çoğunluğunda safra kesesi alınır. Ancak, bazı hallerde organ o
derece akut bir şekilde yangılanmıştır ve hasta o ölçüde rahatsızdır ki,
operatör yalnızca safra kesesindeki taşları almayı tercih edecek ve safra
kesesine bir boşaltma tüpü yerleştirecektir. Bu işlem daha kısa bir sürede
yapılmakta ve daha az riskli olmaktadır.
Safra kesesi ameliyatı
yapılırken safra kanalları da alınmakta mıdır?
Hayır karaciğerden bağırsaklara serbest bir geçiş yolu gerekmektedir; bunun
için de safra kanalları yerlerinde bırakılmaktadır.
Operatör safra kanallarında bulunan taşları
nasıl almaktadır?
Kanala ufak bir ensizyon yapmakta ve bu iş için özel bir şekilde imal edilen
bir aygıtla, taşı veya taşları ayıklayarak almaktadır. Bu işlemden sonra kanal
drenaj usulüyle bir lâstik tüple (T-tüpü) temizlenmektedir. Bundan sonra
yapılacak testlere ve röntgen filmlerinde beliren görüntülere göre safra kesesi
kanalında bırakılacak olan bu tüp birkaç gün veya birkaç hafta sonra
alınacaktır.
Bir safra kesesinin alınması ameliyatı ne
kadar sürmektedir?
Yangılanma durumunun ciddiyetine göre, kırk beş dakika ile bir-buçuk saat
arası.
Safra kesesi ameliyatlarında hangi tip
anestezi kullanılmaktadır?
Ya genel solunum yolu anestezisi veya, bazı hallerde belkemiği anestezisi.
Bir safra kesesi ameliyatı yapılırken,
apandisitin de alınması yaygın olan bir işlem midir?
Bu eskiden çok yapılmaktaydı. Fakat apandisit vakalarında büyük bir azalma
görülünce, bu usul operatörlerin çoğunluğu tarafından tatbik edilmemektedir.
Bir safra kesesi ameliyatı yapılmadan önce ne
gibi ameliyat öncesi tedbirlerin alınması gereklidir?
Sarılık olmadan basit yangılanmış bir durum için ameliyat
yapılmaktaysa, ameliyat öncesi herhangi bir tedbirin alınması gerekmez. Ancak,
akut yangılanma veya sarılık olan hastalarda, ameliyat öncesi birçok özel
tedbirlerin alınması gerekir.
Bu gibi hallerde alınacak ameliyat öncesi
özel tedbirler nelerdir?
a. Burundan bir tüp sokulacak ve ameliyat sırasında midenin bomboş olması temin
edilecektir.
b. Ameliyat öncesi damardan sıvıların, glikoz, bazı vitaminlerin verilmesi.
Sarılık olduğu takdirde ameliyat sonrası kanamalarını önlemek üzere özellikle
vitaminlerden K vitamini verilecektir.
c. Akut şekilde yangılanmış bir safra kesesi veya safra kanalları
iltihaplanması olan hastalara antibiyotikler verilecektir.
Safra kesesi ameliyatlarında kan nakilleri
yapılmakta mıdır?
Genellikle hayır. Ancak çok ciddî vakalarda ve komplikasyonlar
varsa o zaman kan nakillerine gerek görülmektedir.
Safra kesesi ameliyatlarından sonra özel
hastabakıcılara ihtiyaç var mıdır?
Eğer hastanın parasal durumu uygunsa iki veya üç günlüğüne özel bir
hastabakıcının tutulması rahatlık bakımından hastaya çok yardımcı olacaktır.
Bu ameliyatlar için hastanın ne kadar süre
hastanede kalması gerekli olmaktadır?
Yaklaşık dokuz gün ile iki hafta arası.
Safra kesesi ameliyatı için ensizyonlar
(kesitler) nereden açılmaktadır?
Karın bölgesinin sağ üst kısmında uzunluğuna bir ensizyon sağ tarafta göğüs
kafesinin hemen altından eğik bir ensizyon. Ensizyonlar 12,5 ile 17,5 santim
arasında uzunlukta yapılmaktadır.
Bu ameliyatlarda safra kesesi yaralarına
genellikle drenaj tüpleri yerleştirilmekte midir?
Evet. Ameliyat sonrası bir veya iki tüp yerleştirilir. Bunlar altı ilâ on gün
yerleştirildikleri yerlerde bırakılır.
Safra kesesi ameliyatları çok ağrıya neden
olurlar mı?
Hayır. Ameliyat sonrası derin nefes alınırken veya öksürürken
birkaç gün hafif bir sancı duyulabilirse de, ameliyat yarası fazla bir ağrıya
neden olmaz.
Hasta ameliyattan ne kadar süre sonra
yataktan kalkabilir?
Normal olan ameliyatlarda, ameliyattan bir veya iki gün sonra.
Ameliyat sonrası ne gibi özel tedbirler
alınmaktadır?
a. Kronik şekilde yangılanmış olan normal bir safra kesesi ameliyatında
alınması gerekli ameliyat sonrası tedbirler birkaç taneyi geçmez: Hasta
ameliyatın ertesi günü yemek yiyebilir, ancak kendisine yağlar, yağlı yemekler,
çiğ sebze ve taze meyveler verilmemelidir. Enfeksiyon olma korkusu varsa
antibiyotikler verilebilmektedir. Hastanın gerilme ve şişmeden rahatsızlık
duymaması için, bazı hallerde ameliyat sonrası bir gün için burundan mideye bir
tüp indirilmektedir.
b. Akut bir safra kesesi yangılanması veya sanlık için ameliyat edilen hastaya
muhtemelen damardan enjeksiyonlar, burundan mideye indirilen bir tüpten drenaj
yapılacak ve sarılığa karşı K vitamini ilâçları, birkaç gün için büyük
dozajlarda antibiyotik ilâçlar verilecektir. Bazı hallerde kan nakilleri
yapılmasına da gerek duyulabilecektir.
Normal bir safra kesesi yarasının iyileşmesi
ne kadar sürer?
Yaklaşık on iki gün ile on dört gün arası.
Safra kesesi alındıktan sonra bir hasta
normal bir yaşama sürdürebilecek midir?
Evet.
Safra kesesi alındıktan sonra bu organın
fonksiyonunu hangi organ üzerine alır?
Safra, karaciğerden direkt olarak bağırsaklara akmaya devam eder. Safra kesesi
kanalları, safra kesesinin fonksiyonlarından birçoğunu yerine getirmeye başlar.
Safra kesesinin alınmasından sonra
hazımsızlığın daha birkaç hafta devam etmesi normal midir?
Evet.
Safra kesesi alınmış olan bir kadının bu
ameliyattan sonra gebe kalmasında bir tehlike var mıdır?
Eğer gebe kalmak istemekteyse hiçbir zararı yoktur.
Safra kesesi alındıktan sonra özel bir
diyetin takip edilmesi gerekli midir?
Evet. Hasta ameliyat öncesi takip etmekte olduğu diyete devam
etmelidir, başka deyimle yağlılardan kaçınmalıdır.
Sarılık genel safra kanalından- bir taş
alındıktan ne kadar süre sonra geçer?
Birkaç hafta içerisinde.
Ameliyat edildikten sonra safra kesesi
hastalıkları belirtileri devam veya tekerrür edebilir mi?
Evet. Safra kesesi ameliyatı olan hastaların yaklaşık % 10′unda ameliyat
sonrası belirtiler devam eder. Bu belirtilerin genel safra kanalının alt kısmı
sonunda olagelen spazmlardan (biliary dyski-nesia) ileri geldiği sanılmaktadır.
Taşlar alındıktan sonra hastalarda yeni taşlar
teşekkül edebilir mi?
Eğer safra kesesi alınmışsa safra kesesinde yeniden taş
teşekkülü ihtimali yoktur. Ancak, hastaların pek az bir oranında genel safra
kanallarında yeniden taşlar teşekkül edebilir. Ayrıca, kesilmeyen safra kanalı
dibindeki parçada da taşlar yeniden gelişebilir.
Genel safra kanalında yeniden taşlar
gelişmişse başvurulacak tedavi metodu ne olacaktır?
Özel olarak yapılmış bir aygıt, ağızdan mide yoluyla onikiparmak
bağırsağına sokulmaktadır. Bundan sonra onikiparmak bağırsağına giren safra
kanalının ağzı genişletilmektedir ve bu şekilde taşların düşürülme imkânı elde
edilmiş olunabilecektir. Eğer bu işlem başarısız olursa, yeniden ameliyata
başvurulması gerekir.
Onikiparmak bağırsağına indirilen tüp her
doktor tarafından yapılabilir mi?
Hayır; bu çok komplike bir işlemdir ve ancak endoskopi uzmanları tarafından
tatbik edilebilir.
Taşların yeniden teşekkül etmesini önlemek
için çareler var mıdır?
Genellikle yoktur Bununla beraber hastalar enfeksiyonlara karşı
korunmalıdırlar ve az yağlı hafif bir diyet takip etmelidirler.
Safra kesesinin alınmasının yaşama süresi
üzerinde bir rolü olur mu?
Hiçbir etkisi olmaz.
Bir safra kesesi ameliyatından sonra iyileşme
oranları nedir?
Safra kesesi ameliyatlarında ölüm oranları % l'den azdır. Ölüm vakaları
genellikle çok komplike olan durumlarda veya uzun süre tedaviye başvurmayı
ihmal etmiş olan kişilerde meydana gelmektedir.
Safra kesesi ameliyatından sonra, kontrol
için doktora ne zamanlar gidilmeli?
Ameliyattan sonra altı aylık sürelerle iki defa kontrole
gidilmeli.
Dış Safra
yolu taşları
Çoğunlukla safra kesesindeki taşların düşmesi veya nadiren
kendisinin safra yollarında oluşması ile karşımıza çıkar. Günümüzde ERKP denen
ağızdan endoskop yutturularak yapılan bir girişimle çıkartılır ve ardından
kapalı safra kesesi ameliyatı yapılır.
Safra
yolu darlıkları
Genellikle safra kesesi ameliyatından sonar olan darlıklar veya
dıştan bası yapan lenf bezi veya kitle gibi durumlarda karşılaşılır. Bu durumda
safra kanallarının yeniden ince barsağa bağlanması gerekir.
Safra
kesesi ve yolları tümörleri
Karaciger disi safra yollari kanseri, kanser hücrelerinin
karaciger disindaki safra kanallarinda gelistigi nadir bir hastaliktir.
Safra yollari, Karaciger ve safra kesesini Ince barsaga baglayan kanallardir.
Bu ag, sindirim esnasinda yaglarin emilimini saglayan, karacigerde yapilan ve
safra adi verilen salgiyi toplayan ince kanlarla baslar. Bu küçük kanallar
birleserek karacigerden çikan sag ve sol hepatik kanallari olustururlar. Iki
kanal karaciger disinda ana hepatik kanali olusturmak üzere birlesirler.
Karaciger disindaki ana hepatik kanal bölümü karaciger disi safra yolu olarak
adlandirilir. Karaciger disi safra kanali, safra kesesinin (safrayi depolar)
kanali ile birleserek ana safra kanalini olusturur. Gida sindirimi esnasinda
safra, safra kesesinden ince barsaga ana safra yolu ile bosaltilir.
Kolit ve bazi belli karaciger hastaliklari karaciger disi safra
yollari kanseri gelisme riskini etkileyebilir.
Karaciger disi safra yollari kanserinin olasi belirtileri
sarilik ve agridir.
Bu ve benzeri belirtiler Karaciger disi safra yollari kanserinde oldugu kadar
baska hastaliklarda da görülebilir. Asagidaki problemler olustugunda bir
doktora basvurulmalidir:
Sarilik (derinin veya göz aklarinin sararmasi)
Karin agrisi
Ates
Deride kasinti